Kenyah Badeng Uyan Uma'

Cara ilu Badeng ne ngelepo’, kado’ uma’ dalem lepo’ le. Un palai uma’ dado’ ale’ tai abe’ 30 lubang amin. Palai uma’ buet le kira 8 lubang amin tua’. Un pe palai ngelumpung. Buka un de kelo’ ke uyan amin, mesti re kua’ uyan ngan mung da’ ngan re ke uma’ ja. Ngelayan du uyan amin, dalau aeng gayeng ja ne lepa ajau kena du ke nading gayeng uman mading. Ca liwai du uyan uma’, ngelayan du uyan ja ne ca uma’ tua’ le. Buka uma’ buet, senteng pe du uyan dua uma’ ca liwai. Gayeng kua’ lepo’ uyan uma’. Mung lepo’ kua’ ti gayeng uyan uma’. Buka un kelunan da’ nta tai ti gayeng lepo’ ngan du, kise’ ja sio’ ukum kuun lepo’ ne ja.
Un kelunan da’ ke uyan uma’, baen tai re ala’ impa amin re ne. Impa de ida ala’ ja ne impa dumit. Ala’ kasau, ka, ti kepadng, papan ngan kado’ impa dumit-dumit. Tai pe ida ala’ wai du uyan kaput amin.
Kena du ke uyan uma’, mung lepo’ tai ala’ impa me kelunan da’ ke uyan amin. Tai ala’ soka’ tekedeng, ba’a amin, ngan mung impa lata’ amin da’ ca. Du pesingket le impa da singket uma’ te. Baen tai uma’ didi ti tolat impa anun re ne. Tai ca ngan dua minggu tai du ala’ impa amin da pekua’. Kua’ ale’ tai du ti impa. Kelunan de nta tai, kise’ da sio’ ukum ne ja. Suka’ tekedeng du ala’ bekading re, lata’ ale’. Batang lata’ kayu maing di du ala’. Suka’ tekedeng tai abe’ ca sekapu du ala’. Suka’ tekedeng da, maen ale’ du nai ngkin. Lepa du ala’ impa mung, muko’ du kira 2 ngan 3 tau kuko’ du tai ala’ balun ba’a.
Dalau tau du ke uyan atau nedeng uma’ ja’ du ke uyan, mung kelunan uma’ ja mana ke makan du da’ uyan uma’ re. Nai ne keri’it leto cen uma’ du nai mepo ida mana. Cen mampam ne du mana melai ke makan mung kelunan da’ nai uyan amin da. beng ngelubung ne i’uk ma’. Kadang-kadang pe ida matai buin ngan iyap dalau ja belanja du. Tai mita belanja uma’ ja ading kena du ke uyan uma’ re. Ngasu ngan nejala’. Du uyan amin bekading re, beng ngata ngua’ ne du uyan amin. Pakai depa du ngua’ amin. Baen-baen kise’ tai du mekat lubang soka’ tekedeng ne. Dalau kelunan muat uyan amin, kelunan lata’ nyadu me-eh wai kaput amin.
Dalau belua’ tau le kelunan da’ un uma’ ja du uyan ja makan du. Beng tajau-tajau borak ne ida ngkin me du. Borak du nisep dalau ja re. Ala’ borak na’ ke kiyut ngan na’ sungai telang e. Ja ida nisep. Sungai mata’ pe ja. Nta du uban tisen pesak sungai tisep sena-a’.
Maen ale’ kise’ du uyan amin bekading re uban re beng ngaput man wai ne ida. Tai pe du ala’ silat sengau anun da’ nta sukup sengau.
Dalau du uyan uma’, singket mapm te du ti tawek bada’ du nta tai nao’ ke ata re tengen. Mung laki nta senteng tai nao’ ke da’ ca. Mesti tai ti gayeng kua’ ja ne tai uyan amin.